De Oudheidkamer: van school naar museum

Een omgebouwde fabrieksloods, karakteristieke kerk of landelijke hofstede: Ridderkerk is rijk aan monumenten. Op zaterdag 13 september gaan hun deuren voor u open. Tijdens Open Monumentendag kunt u vier routes volgen langs allerlei Ridderkerkse monumenten. Deze gebouwen vertellen ieder een verhaal over onze geschiedenis. De komende weken lichten we van elke route een monument uit.

Deze week krijgt u een inkijkje in het gebouw van Museum Ridderkerk (de Oudheidkamer) aan Kerksingel 26, waar Stichting Oud Ridderkerk te vinden is. Vrijwilliger Aart van Dragt: “Het pand werd in 1840 gebouwd als school. Daarvoor stond er een te kleine, vervallen school aan de overkant van het Kerkpad.”
Sinds 1983 is hier een museum te vinden. Voorzitter Jan Verhoeven: “Sinds we in 2023 een uithangbord ophingen lopen er zelfs toeristen binnen.” In de voormalige onderwijzerswoning aan de linkerkant is nu een ruimte voor wisseltentoonstellingen. In een van de twee klaslokalen is de vaste tentoonstelling, het andere lokaal is ingericht als trouwzaal. De zolder van de school is nu een vergaderzaal.

In een van de twee klaslokalen is de vaste tentoonstelling.

Singelschool

Secretaris Tim van Veen: “De gemeente kocht in 1839 de grond voor 750 gulden en ruilde deze met de huidige locatie. Daar kwam een nieuwe school met twee klassen en een onderwijzerswoning. Op 9 oktober 1840 legde burgemeester R.H. van der Wayfort de eerste steen namens de eenjarige jonkheer Otto Frederik Groeninx van Zoelen.”

De Oude Dorpsschool, vanaf 1964 de Singelschool genoemd, en de onderwijzerswoning werden in 1841 in gebruik genomen. Vrijwilliger Aart vertelt: “Het gebouw had een gang met aan beide kanten zes meter hoge lokalen met lange schoolbanken. In 1910 vroegen Ridderkerkers de gemeenteraad om een waterleiding, gasverlichting, bestrating en minstens één extra lokaal, want de school was overvol.”

In 1913 kwamen er drie lokalen, een gang en toiletten bij. De gevel, ingang en ramen aan de voorkant werden aangepast. Lokalen kregen houten vloeren, de gang werd betegeld, de zolder afgesloten en er kwam een tuin. “In 1954 kwam er een gymlokaal en er werd centrale verwarming aangevraagd. In de winter van 1955 vroren de leidingen kapot en zat de school vier weken zonder stromend water. Maar in plaats van centrale verwarming werden oliekachels geplaatst.”

In schooljaar 1966-1967 was het gebouw niet meer geschikt als school. Leerlingen vertrokken, verenigingen kwamen erin. Het gymlokaal werd gesloopt en het pand raakte verder in verval. In plaats van sloop werd de ruimte bestemd voor de Oudheidkamer. “De verbouwing kostte honderdduizend gulden, gefinancierd door bedrijven, fondsen, donateurs en met opbrengsten van feestavonden. Materialen werden met korting gekocht en vrijwilligers deden het werk. Alleen de buitenmuren en de twee klaslokalen uit 1841 bleven over. Het gebouw kreeg een nieuw dak, betonnen vloer en eindelijk centrale verwarming.

Tijdens de Pinkstermarkt in 1983 kwamen de eerste bezoekers, op 5 november 1983 was de officiële opening. J.B. de Weerd, het laatste hoofd van de Singelschool, woonde tot zijn overlijden in 1998 in de onderwijzerswoning. Het huis werd in 2000 na een renovatie toegevoegd aan het museum.

Officiële opening

Vrijwilliger Aart van Dragt organiseerde samen met Wiekert Dam van Hofstede Rocanna vorig jaar de eerste Ridderkerkse Open Monumentendag. “Dit jaar klopten Dirk Groeneveld en ik aan bij de gemeente. Tot onze verrassing wilde die het meteen groots aanpakken.”

Op zaterdag 13 september zijn er vier routes langs monumenten in Ridderkerk. Aart: “Per route zijn minstens twee monumenten open. Wethouder Ton Overheid opent de dag officieel bij de Oudheidkamer.” Jan Verhoeven, voorzitter van Stichting Oud Ridderkerk: “We zijn blij dat we dit zo kunnen organiseren en hopen veel mensen te mogen verwelkomen.”

Op de website van Uitagenda Ridderkerk vindt u het programma van en meer informatie over Open Monumentendag. U wordt bij de startlocaties gastvrij ontvangen met koffie, thee en iets lekkers. Daar krijgt u ook het boekje met de routeinformatie.